विष्णू सखाराम खांडेकर
ज्ञानपीठ पुरस्कार प्राप्त झालेले पहिले मराठी साहित्यिक !
विष्णू सखाराम खांडेकर हे मराठी साहित्यातील एक अग्रगण्य कादंबरीकार, एक लोकप्रिय साहित्यिक म्हणून ओळखले जातात. त्यांनी कादंबरीसह कथा, कविता, लघुनिबंध, समीक्षा, चित्रपट-कथा, नाटक, व्यक्तिचित्रे, अनुवाद अशा विविध साहित्यप्रकारांत अगदी विपुल असे लेखन केले. वृत्तपत्रीय लेखन व ग्रंथ-संपादन या क्षेत्रांतही त्यांनी ठसा उमटवला.
कुमारवयापासूनच त्यांच्यावर उत्तम साहित्याचे संस्कार होत होते, ते त्यांच्या मराठीच्या शिक्षकांमुळे आणि बालकवी, राम गणेश गडकरी, अच्युतराव कोल्हटकर यांसारख्या साहित्यिकांशी झालेल्या परिचयामुळे. गडकरींमुळे पाश्र्चात्त्य साहित्य वाचण्याचा छंदही त्यांना तेव्हा लागला होता. श्रीपाद कृष्ण कोल्हटकर यांनी खांडेकरांना विनोद चांगला साधतो व काव्यात्म प्रकृतीचे लेखनही ते करू शकतात, तेव्हा या दोहोंचे मिश्रण असलेल्या गोष्टी त्यांनी लिहाव्यात असे सुचवले; तेव्हा खांडेकर यांना स्वत:त लपून बसलेला कथाकार सापडला. ते उत्कृष्ट वक्ते म्हणूनही महाराष्ट्रात प्रसिद्ध होते.
एक कादंबरीकार म्हणून स्वातंत्र्यपूर्व काळापासूनच त्यांना महाराष्ट्रात व महाराष्ट्राबाहेरही अफाट लोकप्रियता मिळाली. १९३० मध्ये ‘हृदयाची हाक’ ही पहिली कादंबरी त्यांनी लिहिली. त्यानंतर एकापाठोपाठ एक कांचनमृग (१९३१), दोन ध्रुव (१९३४), हिरवा चाफा, दोन मने (१९३८), रिकामा देव्हारा (१९३९), पहिले प्रेम(१९४०) अशा त्यांच्या अनेक कादंबर्‍या प्रकाशित झाल्या. सुमारे ३५ कथासंग्रह, १० लघुनिबंध संग्रह, गोफ आणि गोफण यांसारखे समीक्षालेख संग्रह असे झंझावाती लेखन त्यांनी केले. छाया, ज्वाला, अमृत, देवता, माझं बाळ यांसारख्या लोकप्रिय चित्रपटांच्या कथाही त्यांनी लिहिल्या.
शब्दप्रभुत्व, कोटीबाजपणा, कल्पनावैभव यांचा वारसा त्यांनी कोल्हटकर-गडकरी यांच्याकडून घेतला. मध्यमवर्गीय माणसांच्या आशा-आकांक्षा, सर्वसामान्यांची सुख दु:खे, त्यांचा आदर्शवाद त्यांनी मुख्यत्वे आपल्या कथा-कादंबर्‍यांतून मांडला. त्यांचा नायक हा सामाजिकतेचे भान असलेला, आदर्शाची ओढ असलेला असे. हळूहळू बदलत चाललेल्या सामाजिक परिस्थितीत या प्रकारचा आदर्शवाद ही मध्यमवर्गीय तरुण पिढीची मानसिक गरज होती. त्यामुळे खांडेकर त्या काळातले सर्वांत लोकप्रिय लेखक ठरले. त्यांची क्रौंचवध (१९४२) ही कादंबरीही लोकप्रिय ठरली. ययाती(१९५९), अमृतवेल (१९६७) या स्वातंत्र्योत्तर काळातील सर्वांत जास्त गाजलेल्या त्यांच्या कादंबर्‍या होत. ‘ययाती’ला १९६० चा साहित्य अकादमीचा पुरस्कार प्राप्त झाला.
भारत सरकारने १९६८ मध्ये पद्मभूषण सन्मान देऊन त्यांना गौरवले. कोल्हापूरच्या शिवाजी विद्यापीठाने त्यांना डी. लिट. (डॉक्टर ऑफ लिटरेचर) बहला केली. तर भारतीय ज्ञानपीठातर्फे १९७४ मध्ये त्यांना ‘ज्ञानपीठ’ या अत्युच्च मानाच्या पुरस्काराने गौरवण्यात आले. त्यांच्या कथा-कादंबर्‍यांवर अनेक भाषांमध्ये चित्रपट, दुरदर्शन मालिकाही निर्माण झाल्या. त्यांच्या साहित्याचे अन्य भारतीय भाषांत व विदेशी भाषांतही अनुवाद झाले.
‘रूपककथा’ ही खांडेकरांनी मराठी कथेला दिलेली देणगी होय. आपले जीवनविषयक तत्त्वज्ञान आणि आदर्श मूल्ये यांची मांडणी त्यांनी या कथांतून केली. वेचलेली फुले (१९४८) या संग्रहात या रूपककथा आहेत. अक्षरश: चकित व्हायला व्हावे एवढे विविध प्रकारचे, विपुल आणि तरीही दर्जेदार असे लेखन करून खांडेकरांनी मातृभाषेची सेवा केली आहे, आणि त्यायोगे मराठी साहित्यात मोलाची भर घातली आहे. सर्वांत महत्त्वाचे म्हणजे ज्ञानपीठ पुरस्कार मिळवून त्यांनी मराठी रसिकांत व साहित्यिकांमध्ये चैतन्य आणि आत्मविश्र्वास निर्माण केला.
-------------------------------------------------------------------------
English Translation-
(Please read the important instructions which are at the bottom before reading the translation.)
Vishnu Sakharam KhandekarThe first Marathi literary recipient of the 'Dnyanpeeth' award!
Vishnu Sakharam Khandekar is a leading novelist in Marathi literature, popularly known as a popular writer. He has written a novel with a novel in such a variety of literature as a story, poetry, short essay, review, movie-play, drama, textbooks, translations. He also made a mark in the field of newspaper writing and book-editing.
He was well-known for his contribution to literature from Kumar, due to his Marathi teacher and introduction to literary works like 'Bal Kavi', 'Ram Ganesh Gadkari', 'Achyutra Kolhatkar'. They had a hobby to read religious literature because of Gadkari. Shreepad Krishen Kolhatkar suggested that Khandekar should have a good humor and write poetic nature, then he suggested that he should write about the mixture of these two people; Khandekar found a story writer hiding himself. He was also famous in Maharashtra as the best speaker.
As a novelist, he has gained immense popularity in Maharashtra and beyond Maharashtra since his pre-independence days. He wrote the first novel 'Hriday Ki Hawk' in 1930. Afterwards, one of his many novels such as 'Kanchanmarg' (1931), 'Two Dhruv' (1934), 'Green Chhaa', 'Two Manes' (1938), 'Rikma Devhara' (1939), 'First Love' (1940) Has been published. He wrote a series of short stories, such as collections of 35 collections, 10 short stories collection, Goff and Gofan. He also wrote stories of popular movies like 'Shadow', 'Jwala', 'Amrit', 'Deva', 'Maan Bal'.
He took Kolhatar and Gadkari from the inheritance, plagiarism, imagination. He has shown the idealism of the middle class people, the sadness of common people, his idealism, and his main role in his stories and novels. His protagonist is a well-known, socially respected person. In this gradual changing social situation, this kind of idealism was the mental need of middle-class youth. So Khandekar became the most popular writer of the day. His novel Crunchchadh (1942) also became popular. Yayati (1959), Amrutvel (1967), is one of the most widely publicized novels of the post-independence period. Yayati received the Sahitya Akademi Award for 1960.
The Indian government honored him with the Padma Bhushan in 1968. Shivaji University of Kolhapur D. D. Lit. (Doctor of Literature). In 1974, he was conferred with the highest honors of Dnyanpeeth award by the Indian Dnyaipith. His stories and novels have also produced films and television series in many languages. His literature has been translated into other Indian languages and also in foreign languages.
'Rupakkatha' is a donation given to Khandekar by Marathi story. He made these statements through his stories about his life philosophies and ideals. These are the myths in this collection of wrought flowers (1948). Khandekar has served the mother tongue by writing so many different types of exemplary, exemplary and yet good quality, and by that the language has contributed significantly to Marathi literature. Most importantly, by getting the Jnanpith award, he created consciousness and self-confidence among the Marathi writers and literates.
(Important Notice- We are trying to improve translations in English. If there are any suggestions, mistakes, changes, please send us an email to oacnagar@gmail.com This is not intended to hurt anyone's feelings.)
(महत्वपूर्ण सूचना - आम्ही इंग्रजीत भाषांतर सुधारण्याचे प्रयत्न करत आहोत. काही सूचना, चुका, बदल असतील तर आम्हाला oacnagar@gmail.com या इमेल वर पाठवाव्यात. यामागे कुणाच्याही भावना दुखावण्याचा हेतू नाही.)
टिप्पणी पोस्ट करा